اطلاعات کلی از جزیره هرمز

نام اين جزيره كه امروزه بصورت هرمز نوشته مي شود در دوران پيشين به صورتهاي جرون ، زرون ، اوگيريس قديم ، ارموز ، هارموزيا ، هرموز ، ارموص وهرمزيا نوشته مي شد .
ابن خردادبه (ابن خرداذبه ) جغرافيدان بزرگ ايران در اواسط قرن نهم ميلادي از جزيره اي نزديك هرمز كهنه موسوم به ارموز نام برده است .درسال 1300 ميلادي بر اثر تهاجم سواران مغولي به هرمز كهنه پانزدهمين امير هرمز با گروهي از مردم ابتدا به جزيره كيش و سپس به جزيره جرون ( هرمز كنوني ) مهاجرت كردند . وي در جزيره هرمز شهر جديدي بنا نهاد و اين شهر مدت دو قرن از شهرهاي معروف زمان خود بود . اين پادشاه نخستين شهر جديد گرديد و نام اصلي جزيره را به يادگار وطن قديم خود به هرمز مبدل ساخت . اين شهر پايتحت هرمز جديد و معتبرترين مركز تجارتي و بازرگاني خليج فارس شد . عظمت و اعتبار آن تا استيلاي پرتغاليها براين ناحيه دوام داشت آلفونسوآلبوكرك در سال 1507 يا 1508 ميلادي جزيره هرمز را محاصره كرد و درهمان سال در محلي موسوم به مورونا قلعه اي بنا كرد و ارتش عثماني به رهبري پيربيگ در سال 1550 ميلادي حدود يك ماه اين قلعه را در محاصره داشت ولي موفق به تسخير آن نشد . درسال 1622 ميلادي قواي ايرانيان به ( فرماندهي امام قلي خان پسر الله ورديخان ) به همراه انگليسيها موفق شدند نيروهاي پرتغاليها را از جزيره هرمز اخراج نمايند و بدينسان قلعه عظيم هرمز تسليم شد و پرچم دولت پرتغال كه مدت 117 سال برفراز قلعه هرمز در اهتزاز بود همراه با مجسمه آلبوكرك پايين آورده شد در سال 1817 ميلادي ويتوك كه از جزيره هرمز بازديد كرد در مورد آثار و استحكامات قلاع پرتغاليها چنين ابراز نموده كه به استثناي توپها كه زنگ زده و فرسوده شده بودند بقيه ي تاسيسات همچنان مشخص و پايدار مانده است . در شرح مسافرت ژنرال سرپرسي مولسورت سايكس به سال 1893 ميلادي كه وي از جزيره هرمز ديدن كرده است مي نويسد فعلا ًقريه اي است محقر كه 200 نفر نفوس دارد و مردمش به ماهيگيري و قاچاق اشتغال دارند. جزيره هرمز مانند صدفي با 9/41 كيلومتر مربع وسعت در فاصله 10 ميلي ( 18 كيلومتري ) جنوب خاوري مركز استان ( بندرعباس ) در آبهاي خليج فارس واقع شده است . اين جزيره از نظر تقسيمات سياسي استان جزو شهرستان قشم مي باشد . سطح جزيره هرمز را طبقات رسوبي و آتشفشاني تشكيل داده و طبقات نمكي به صورت تپه هاي نمكي قسمت اعظم جزيره را پوشانده كه اكثراً نمك طعام مي باشد . بلندترين نقطه آن 186 متر از سطح دريا ارتفاع دارد و بزرگترين قطر آن 8 كيلومتر است .اين جزيره بين مختصات جغرافيايي 25و56 درجه تا 31 و 56 درجه طول شرقي ( از نصف النهار گرينويچ ) و 2و27 درجه تا 6 و 27 درجه عرض شمالي قرار گرفته .آب و هواي هرمز از بندرعباس ملايم تراست . درجه حرارت در فصل تابستان تا 40 درجه سانتيگراد بالاي صفر مي رسد و ميزان بارندگي آن بين 30 تا 200 ميلي متر در نوسان است ، ميزان رطوبت نسببي جزيره بين 30 تا 100 درصد مي باشد . به دليل نزولات جوي كم و نمكي بودن خاك و همچنين شور بودن آب جزيره هيچ نوع مرتع و گياه در جزيره وجود ندارد . به اين علت دام منطقه دچار كمبود علوفه مي باشد . تنها فعاليت غير كشاورزي در اين جزيره در معدن و ماهيگيري خلاصه مي شود . آنچه صيادان بومي قادر به صيد آن هستند حدود 2300 تن صيد ساليانه مي باشد كه از اين مقدار حدود 1600 تن آن ميگو و بقيه را انواع ماهيهاي هوور ، ميش ماهي ، شيرماهي ، ساردين ، سنگسر ، شانك ، حلوا و سرخو تشكيل مي دهند . استخراج و صدور خاك سرخ جزيره هرمز يكي از مهمترين منابع درآمد اهالي است . در سال 1365 بالغ بر 581200 تن از اين معدن بهره برداري شده است . نمك آبي و سنگ لاشه از ديگر معادن اين جزيره است . جمعيت اين جزيره ـ شهر هرمز درسال 1365 بالغ بر 3817 نفر بوده است و شهر هرمز مركز جزيره هرمز مي باشد كه وسعت آن بالغ بر 5/1 كيلومتر مربع است . تاسيسات و اماكن مهمي كه در جزيره هرمز وجود دارد به شرح ذيل مي باشد :عامل فروش مواد نفتي ، درمانگاه داروخانه ،دبستان ، مدرسه راهنمايي ، دبيرستان ، مسجد ، پاسگاه ژاندارمري ، دفتر پست ، دفتر گمركي ، منازل سازماني و اسكله .اين جزيره فاقد آب شيرين براي مصرف اهالي است و بدين لحاظ آب مشروب آنها از بندرعباس تامين مي شود .در جزيره هرمز آثار بسياري از گذشته به جاي مانده است كه مهمترين آنها عبارتند از : قصر بي بي گل ، برج گلك ، شهر قديم هرمز ، الواح مقابر، زيارت خضر و الياس ، برج ناقوس ، خرابه هاي قلعه پرتغاليها ، خانه زعفراني ، مكتب خانه وقصر صورت ، پاره اي از آثار باقي مانده امروزه جز بقاياي آنها بصورت انبوه مصالح ساختماني و سنگ و ... چيزي از آنها باقي نمانده است

هیچ نظری موجود نیست: