تاریخ درخشان هرمز ، تجربه که تکرار نشد ، شکوهی که باز نگشت
در رابطه با جزیره هرمز و تایخ این جزیره کتاب و مطالب زیادی نوشته شده است ، خوشبختانه در این رابطه انقدر منابع و اسناد زیاداست که می توان کتابهای متعدد دیکر هم نوشت . ولی هدف من نوشتن کتاب نیست بلکه اشاره به بعضی اسناد و نوشتهای تاریخی است که کمتر به انها اشاره شده است .در نقشه بالا جزیره هرمزدر دوران شکوفای و رونق دیده می شود در شمال شرقی جزیره ساحل و رودخانه میناب و در قسمت شمال غربی منطقه سورو و در شرق جزیره قشم و قایقهای که برای حمل اب و مایحتاج روزانه مردم هرمز بین قشم و هرمز طردد میکنند.
بندرگاه و گمرک جزیره هرمز در شمال شرقی این جزیره .
در نوشته قبلی در رابطه با بندر هرمز در ساحل تیاب میناب و علل انتقال مرکز تجاری این بندر به جزیره جرون که بعدها به جزیره هرمز معروف گردید ، اشاره کردیم حال به بعضی عواملی که به رونق این جزیره و بطور کلی به رونق دادو ستد و تجارت از طریق دریا گردید اشاره کوتاهی می کنیم .
تسلط تیمور لنگ بر اسیای مرکزی و خاورمیانه ، تصرف دمشق ، بغداد و اصفهان که مراکز عمده تجارت در منطقه بودن ضربه بود بر تجارت و راههای زمینی ، در سال ۱۴۰۵ با مرگ تیمور لنگ نا امنی و شورش سرار منطقه تحت سلطه تیمور فرا گرفت و عملا اقتصاد اسیا را به رکود کشاند . جاده مشهور ابریشم اهمیت گذشته خود را از دست داد و تجارت بین شرق و غرب اسیا از طریق راههای زمینی محدود یا غیر ممکن گردید ، در این شرایت حاکمان چین به فکر چاره افتادن و با هوشار ( ساختن ) صدها کشتی بزرگ ، کاروان عظیم دریای راه انداختن و برای تجارت راهی اقیانوس هند گردیدند * . فرمانده این کاروان بزرگ دریای به عهده دریادار زینگ هی بود ، اسم اصلی زینگ هی ماهو بود که معادل محمد در زبان چینی ان موقعه بود . ماهو که پدر بزرگش مسلمان و از سرداران مغول بود ، طی سفر دریای خود که سالها به طول انجامید به هر جا که میرسید درباره زندگی و فرهنگ ان منطقه تحقیق می نمود ، حاصل این نوشتها بعدا بصورت کتابی منتشر گردید. محققان اروپای از این کتاب استفاده زیادی نموده اند .
کشتی و بازارچه چینی ها در بنادر خاورمیانه
اولین کاروان دریای که بطرف هند و خاورمیانه حرکت نمود شامل ۳۱۷ گشتی بود در اندازه های مختلف که بزرگترین انها بطول ۱۴۰ متر و عرض ۵۷ متر و دارای ۹ دول ( دکل ) بود و در مجموع ۲۷۸۷۰ نفر این کاروان را همراهی می کردند که شامل بازرگانان ، سربارزان ، ملوانان ، دفترداران و سفرای چین بودند.
ماهووان به همراه کاروان عظیم دریای خود دو بار از هرمز دیدن نمود و در انجا به دادو ستد پرداخت، وی در مدت اقامت خود در هرمز ، ضمن توضیح دادن وضعیت تجاری و اهمیت اقتصادی جزیره هرمز ، زندگی روزمره مردم نیز به نگارش در اورده است . زینگ هی در اخرین سفر خود به هرمز سال ۱۴۳۱ تا ۱۴۳۳ میلادی ، در باره مردم هرمز نوشت ؛ شاه جزیره و تمام مردم مسلمان مومنی بودند و پنج بار در روز عبادت می کردند و هر روز حمام می نمودند. ؛ وی ادامه می دهد و می گوید ؛ در انجا خانواده فقیر وجودنداشت و اگر کسی دچار مشکل می شود دیگران با دادن لباس و غذا و پول ، به انها کمک می کردندکه زندگی عادی داشته باشند . مردم چهره بشاشی داشتند.
جزیره هرمز در سال ۱۶۲۶ میلادی
زینگ هی ادامه می دهد ؛ هرمز در شمال بعلت نزدیکی به خشکی ( از طریق تیاب میناب به سیر جان و کرمان واز طریق بندر سورو به لاتیدان ، لارستان و فارس ) با اکثر شهرهای بزرگ ایران ، اسیای مرکزی و عراق ارتباط داشت . زینگ هی ادامه می دهد ؛ کشتی های خارجی از همه جا راهی هرمز هستند و بازرگانانی که از طریق خشکی مسافرت می کنند برای پیوستن به بازار و تجارت وارد هرمز می شوند ؛. وی می گوید ؛ اکثر مردم این کشور ثروتمند هستند ؛ . زمانی به عظمت و اهمیت هرمز پی می بریم که بدانیم این جزیره کوچک خشک و بی اب چگونه به مدت ۳ سال ۱۴۳۱ - ۱۴۳۳ پذیرای ۲۷۰۰۰ نفر از تجار چینی و همراهانشان بوده به اضافه هزاران بازرگان و کارکنان کشتی های که از هند ، افریقا ، کشورهای عربی هر ساله به هرمز می امدند . تهیه مایحتاج روزانه این همه ادم نیاز به یک سازماندهی منظم و مدریت پیشرفته داشته است .
*در سال ۱۳۱۰ البوکورک فرمانده نیروهای پرتغالی در اسیا که بر غرب هند تسلط یافته بود می گوید؛ برای تسلط کامل بر تجارت در اقانوس هند کنترل ۳ نقطه کلیدی دیگر لازم است ، مالاکا ( حدود مالزی ) عدن ( در دهانه دریای سرخ ، باب المندب ) و جزیره هرمز ، وی می گوید ؛ با تصرف هرمز کنترل تجارت در منطقه خلیج فارس و تمام سرزمین ایران و اسیای میانه و خاور میانه را بدست می اوریم .
بادگیرها و خانه های چند طبقه جزیره هرمز
* یاکو ویس د کوتری بازرگان فلمیش ( بخش هلندی زبان بلزیک ) که در خدمت پرتغالیها بود و همراه انان بارها به هرمز مسافرت کرده بود ، در سال ۱۶۰۶ نوشت ؛ در فصل تجارت و در دوران بارانهای موسمی ( جون ، جولای ، اگوست ) بیش از ۲۰۰ کشتی بزرگ تجاری شاهن ( پر از ) هل از سیلان و دیگری شاهن از پارچه و لباس از بنگال ، زردچوبه و میخک و شکر از بندر کوچین ( جنوب غرب هند ) ، کشتی های دیگری پر از برنج از منگلور ( غرب هند ) و گشتی های از عدن و مکه برای خرید فولاد در هرمز لنگر انداخته بودند . این بازرگان بلژیکی دهها کالا نام می برد که در هرمز توسط صدها بازرگان خرید و فروش می شوند . او می گوید ؛ تنها سود گمرکی این کالا ها در سال بیش از ۱۰۰۰۰۰ کوروزادو ( سکه طلا که به کوروزاد البوکورک نیز معروف بود ) بود . دکوتر می گوید ؛ بازرگانانی که در سال دو بار برای تجارت به هرمز می امدند حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد سود حاصل می کردند .
گفتها و نوشتهای زیادی در باره هرمز برای گفتن و نوشتن وجود دارد که امیدوارم دوستداران تاریخ و فرهنگ هرمزگان و محققان ان را برای اشنای با ، شکوه ، جلال و نقش مووثر این منطقه در تاریخ ایران ، به رشته تحریر در اورند .
وضعیت فعلی هرمز و هرمزگان با تاریخ پر شکوه گذشته قابل مقایسه نیست و نمی باشد . متاسفانه عدم توجه به منافع ملی ، بی کفایتی ،بی لیاقتی و بی درایتی حاکمان باعث گردیده از حداقل های توانای منطقه نیز به خوبی استفاده نشود ، اسکله سورو ( شهید با هنر ) و اسکله گچین ( شهید رجای ) با داشتن تمام امکانات و ارتباط جاده ای و راه اهن با اسیای مرکزی نتوانسته نقش فعالی در بازار منطقه داشته باشد و این در حالی است که بیابانهای جبل علی در دبی به بزرگترین بندر منطقه و اسیا تبدیل گردیده و حتی نیمی از صادرات و واردات ایران نیز از جبل علی انجام می گرید و هم اکنون بزرگترین بندر کانتینر منطقه نیز در بخش شرقی امارات در کنار دریای عمان در حال شکل گیری است .
و دردناکتر اینکه بیش از نیمی از سرمایه گذاری در دبی دلارهای نفتی است که از ایران فرار کرده ویا فرارش داده اند ( توسط اقازادهاو نهادهای وابسته به نظام) واینکه اباد گر دبی هستند . سال گذشته مقامات دبی اعلام کردند که طی چند سال گذشته ایرانیها بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار در دبی سرمایه گذاری کرده اند .
در رابطه با جزیره هرمز و تایخ این جزیره کتاب و مطالب زیادی نوشته شده است ، خوشبختانه در این رابطه انقدر منابع و اسناد زیاداست که می توان کتابهای متعدد دیکر هم نوشت . ولی هدف من نوشتن کتاب نیست بلکه اشاره به بعضی اسناد و نوشتهای تاریخی است که کمتر به انها اشاره شده است .در نقشه بالا جزیره هرمزدر دوران شکوفای و رونق دیده می شود در شمال شرقی جزیره ساحل و رودخانه میناب و در قسمت شمال غربی منطقه سورو و در شرق جزیره قشم و قایقهای که برای حمل اب و مایحتاج روزانه مردم هرمز بین قشم و هرمز طردد میکنند.
بندرگاه و گمرک جزیره هرمز در شمال شرقی این جزیره .
در نوشته قبلی در رابطه با بندر هرمز در ساحل تیاب میناب و علل انتقال مرکز تجاری این بندر به جزیره جرون که بعدها به جزیره هرمز معروف گردید ، اشاره کردیم حال به بعضی عواملی که به رونق این جزیره و بطور کلی به رونق دادو ستد و تجارت از طریق دریا گردید اشاره کوتاهی می کنیم .
تسلط تیمور لنگ بر اسیای مرکزی و خاورمیانه ، تصرف دمشق ، بغداد و اصفهان که مراکز عمده تجارت در منطقه بودن ضربه بود بر تجارت و راههای زمینی ، در سال ۱۴۰۵ با مرگ تیمور لنگ نا امنی و شورش سرار منطقه تحت سلطه تیمور فرا گرفت و عملا اقتصاد اسیا را به رکود کشاند . جاده مشهور ابریشم اهمیت گذشته خود را از دست داد و تجارت بین شرق و غرب اسیا از طریق راههای زمینی محدود یا غیر ممکن گردید ، در این شرایت حاکمان چین به فکر چاره افتادن و با هوشار ( ساختن ) صدها کشتی بزرگ ، کاروان عظیم دریای راه انداختن و برای تجارت راهی اقیانوس هند گردیدند * . فرمانده این کاروان بزرگ دریای به عهده دریادار زینگ هی بود ، اسم اصلی زینگ هی ماهو بود که معادل محمد در زبان چینی ان موقعه بود . ماهو که پدر بزرگش مسلمان و از سرداران مغول بود ، طی سفر دریای خود که سالها به طول انجامید به هر جا که میرسید درباره زندگی و فرهنگ ان منطقه تحقیق می نمود ، حاصل این نوشتها بعدا بصورت کتابی منتشر گردید. محققان اروپای از این کتاب استفاده زیادی نموده اند .
کشتی و بازارچه چینی ها در بنادر خاورمیانه
اولین کاروان دریای که بطرف هند و خاورمیانه حرکت نمود شامل ۳۱۷ گشتی بود در اندازه های مختلف که بزرگترین انها بطول ۱۴۰ متر و عرض ۵۷ متر و دارای ۹ دول ( دکل ) بود و در مجموع ۲۷۸۷۰ نفر این کاروان را همراهی می کردند که شامل بازرگانان ، سربارزان ، ملوانان ، دفترداران و سفرای چین بودند.
ماهووان به همراه کاروان عظیم دریای خود دو بار از هرمز دیدن نمود و در انجا به دادو ستد پرداخت، وی در مدت اقامت خود در هرمز ، ضمن توضیح دادن وضعیت تجاری و اهمیت اقتصادی جزیره هرمز ، زندگی روزمره مردم نیز به نگارش در اورده است . زینگ هی در اخرین سفر خود به هرمز سال ۱۴۳۱ تا ۱۴۳۳ میلادی ، در باره مردم هرمز نوشت ؛ شاه جزیره و تمام مردم مسلمان مومنی بودند و پنج بار در روز عبادت می کردند و هر روز حمام می نمودند. ؛ وی ادامه می دهد و می گوید ؛ در انجا خانواده فقیر وجودنداشت و اگر کسی دچار مشکل می شود دیگران با دادن لباس و غذا و پول ، به انها کمک می کردندکه زندگی عادی داشته باشند . مردم چهره بشاشی داشتند.
جزیره هرمز در سال ۱۶۲۶ میلادی
زینگ هی ادامه می دهد ؛ هرمز در شمال بعلت نزدیکی به خشکی ( از طریق تیاب میناب به سیر جان و کرمان واز طریق بندر سورو به لاتیدان ، لارستان و فارس ) با اکثر شهرهای بزرگ ایران ، اسیای مرکزی و عراق ارتباط داشت . زینگ هی ادامه می دهد ؛ کشتی های خارجی از همه جا راهی هرمز هستند و بازرگانانی که از طریق خشکی مسافرت می کنند برای پیوستن به بازار و تجارت وارد هرمز می شوند ؛. وی می گوید ؛ اکثر مردم این کشور ثروتمند هستند ؛ . زمانی به عظمت و اهمیت هرمز پی می بریم که بدانیم این جزیره کوچک خشک و بی اب چگونه به مدت ۳ سال ۱۴۳۱ - ۱۴۳۳ پذیرای ۲۷۰۰۰ نفر از تجار چینی و همراهانشان بوده به اضافه هزاران بازرگان و کارکنان کشتی های که از هند ، افریقا ، کشورهای عربی هر ساله به هرمز می امدند . تهیه مایحتاج روزانه این همه ادم نیاز به یک سازماندهی منظم و مدریت پیشرفته داشته است .
*در سال ۱۳۱۰ البوکورک فرمانده نیروهای پرتغالی در اسیا که بر غرب هند تسلط یافته بود می گوید؛ برای تسلط کامل بر تجارت در اقانوس هند کنترل ۳ نقطه کلیدی دیگر لازم است ، مالاکا ( حدود مالزی ) عدن ( در دهانه دریای سرخ ، باب المندب ) و جزیره هرمز ، وی می گوید ؛ با تصرف هرمز کنترل تجارت در منطقه خلیج فارس و تمام سرزمین ایران و اسیای میانه و خاور میانه را بدست می اوریم .
بادگیرها و خانه های چند طبقه جزیره هرمز
* یاکو ویس د کوتری بازرگان فلمیش ( بخش هلندی زبان بلزیک ) که در خدمت پرتغالیها بود و همراه انان بارها به هرمز مسافرت کرده بود ، در سال ۱۶۰۶ نوشت ؛ در فصل تجارت و در دوران بارانهای موسمی ( جون ، جولای ، اگوست ) بیش از ۲۰۰ کشتی بزرگ تجاری شاهن ( پر از ) هل از سیلان و دیگری شاهن از پارچه و لباس از بنگال ، زردچوبه و میخک و شکر از بندر کوچین ( جنوب غرب هند ) ، کشتی های دیگری پر از برنج از منگلور ( غرب هند ) و گشتی های از عدن و مکه برای خرید فولاد در هرمز لنگر انداخته بودند . این بازرگان بلژیکی دهها کالا نام می برد که در هرمز توسط صدها بازرگان خرید و فروش می شوند . او می گوید ؛ تنها سود گمرکی این کالا ها در سال بیش از ۱۰۰۰۰۰ کوروزادو ( سکه طلا که به کوروزاد البوکورک نیز معروف بود ) بود . دکوتر می گوید ؛ بازرگانانی که در سال دو بار برای تجارت به هرمز می امدند حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد سود حاصل می کردند .
گفتها و نوشتهای زیادی در باره هرمز برای گفتن و نوشتن وجود دارد که امیدوارم دوستداران تاریخ و فرهنگ هرمزگان و محققان ان را برای اشنای با ، شکوه ، جلال و نقش مووثر این منطقه در تاریخ ایران ، به رشته تحریر در اورند .
وضعیت فعلی هرمز و هرمزگان با تاریخ پر شکوه گذشته قابل مقایسه نیست و نمی باشد . متاسفانه عدم توجه به منافع ملی ، بی کفایتی ،بی لیاقتی و بی درایتی حاکمان باعث گردیده از حداقل های توانای منطقه نیز به خوبی استفاده نشود ، اسکله سورو ( شهید با هنر ) و اسکله گچین ( شهید رجای ) با داشتن تمام امکانات و ارتباط جاده ای و راه اهن با اسیای مرکزی نتوانسته نقش فعالی در بازار منطقه داشته باشد و این در حالی است که بیابانهای جبل علی در دبی به بزرگترین بندر منطقه و اسیا تبدیل گردیده و حتی نیمی از صادرات و واردات ایران نیز از جبل علی انجام می گرید و هم اکنون بزرگترین بندر کانتینر منطقه نیز در بخش شرقی امارات در کنار دریای عمان در حال شکل گیری است .
و دردناکتر اینکه بیش از نیمی از سرمایه گذاری در دبی دلارهای نفتی است که از ایران فرار کرده ویا فرارش داده اند ( توسط اقازادهاو نهادهای وابسته به نظام) واینکه اباد گر دبی هستند . سال گذشته مقامات دبی اعلام کردند که طی چند سال گذشته ایرانیها بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار در دبی سرمایه گذاری کرده اند .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر